Wat we willen
Bedrijven moeten worden verplicht om mensenrechten en het milieu te respecteren in hun eigen activiteiten, die van hun dochterondernemingen en in hun wereldwijde waardeketens, inclusief leveranciers en onderaannemers. Daarom moet de EU met bindende EU wetgeving met betrekking tot mensenrechten en milieu due diligence komen. De EU moet ook constructief deelnemen aan de onderhandelingen over een ambitieus VN Verdrag betreffende bedrijven en mensenrechten (UN Treaty on Business and Human Rights).
- Bedrijven moeten voldoen aan de verplichtingen voor mensenrechten en milieu due diligence
- Due diligence processen moeten ervoor zorgen dat de rechten van werknemers en vakbonden worden gerespecteerd, waaronder bijvoorbeeld vrijheid van vereniging en collectieve onderhandelingen.
Bedrijven moeten aansprakelijk zijn voor alle schendingen van de mensenrechten en negatieve effecten op het milieu, inclusief schendingen van de rechten van werknemers en vakbonden als gevolg van hun activiteiten of waardeketens (onverminderd bestaande aansprakelijkheidskaders voor onderaanneming en toeleveringsketens).
- EU-wetgeving moet EU bedrijven aansprakelijk stellen voor schade die in binnen- of buitenland ontstaat als gevolg van hun directe activiteiten of door activiteiten in hun wereldwijde waardeketens.
- EU bedrijven moeten aansprakelijk kunnen worden gesteld voor schade die door hen veroorzaakt wordt of waaraan EU bedrijven in hun mondiale waardeketens aan hebben bijgedragen, alsmede voor het niet uitvoeren van gepaste due diligence.
- In ieder geval heeft EU wetgeving geen invloed op andere aansprakelijkheidskaders voor onderaanneming en toeleveringsketens die op nationaal, Europees en internationaal niveau zijn vastgesteld (bv. hoofdelijke aansprakelijkheid in toeleveringsketens).
- De zorgplicht van bedrijven en mensenrechten en milieu due diligence zijn twee afzonderlijke en complementaire taken, waarbij de laatste het middel voor het eerste is. Bedrijven zullen niet aan hun aansprakelijkheid kunnen ontsnappen door te pleiten dat zij de due diligence verplichtingen hebben nageleefd.
De EU wetgeving moet slachtoffers en hun vertegenwoordigers, inclusief vakbonden en ngo's, in staat stellen om mensenrechten schendingen te bestrijden. Het moet ervoor zorgen dat de vakbonden en werknemersvertegenwoordigers volledig worden betrokken bij het hele due diligence proces, en dat alle relevante belanghebbenden worden geraadpleegd (en indien van toepassing, hebben toegestemd) van alle relevante stakeholders.
- Het recht van vakbonden om met het bedrijf te onderhandelen over het due diligence proces.
- Het recht van werknemersvertegenwoordigers om te worden geïnformeerd en geraadpleegd in de verschillende stappen van het due diligence proces.
- Een vroegtijdig waarschuwingsmechanisme moet worden ontwikkeld in samenwerking met de vakbonden in de betrokken bedrijven.
- Stakeholders moeten ook worden geïnformeerd, geraadpleegd en betrokken worden bij het due diligence proces.
- Due diligence processen moeten ervoor zorgen dat de rechten van inheemse volkeren en lokale gemeenschappen worden gerespecteerd (vooral het recht op vrijwillige, voorafgaande en geïnformeerde toestemming; in het Engels: free, prior and informed consent, FPIC).
Overheden moeten robuuste handhavingsmechanismen opzetten, met effectieve sancties, om ervoor te zorgen dat bedrijven de wet naleven.
- Bevoegde autoriteiten moeten het mandaat hebben om mogelijke schendingen te onderzoeken en voldoende afschrikkende en evenredige sancties op te leggen.
Slachtoffers van bedrijfsmisbruik moeten toegang hebben tot de rechter – in hun eigen land en in het land waar het moeder- of leidende bedrijf is gevestigd of opereert – en de rechtsregels moeten eerlijker worden gemaakt voor slachtoffers.
- De wet moet slachtoffers uit derde landen de mogelijkheid bieden om te kiezen of de wet van het land van herkomst of van het gastland wordt gebruikt wanneer ze een rechtszaak aanspannen tegen een bedrijf.
- De wet moet een einde maken aan het belasten van slachtoffers om te bewijzen dat bedrijven verantwoordelijk zijn. In plaats daarvan moet het bedrijven verplichten om alle relevante bewijzen waarover zij beschikken openbaar te maken, met name met betrekking tot hun link tot de schade en hun due diligence proces.
- De wet moet bedrijven verplichten om de namen, locaties en andere belangrijke informatie over hun wereldwijde dochterondernemingen, leveranciers en zakenpartners bekend maken. De transparantie van de globale toeleveringsketens heeft een directe invloed op de mogelijkheid van slachtoffers om toegang te krijgen tot herstel (remedy).
- De wet moet ervoor zorgen dat slachtoffers voldoende tijd hebben om schadeclaims in te dienen bij EU rechtbanken.
- De wet moet ervoor zorgen dat vakbonden en NGO's collectieve vorderingen kunnen indienen namens slachtoffers.
- Overheden moeten slachtoffers ondersteunen om toegang tot de rechter te krijgen.